در دسامبر 2002 در کاخ سفید، رئیس جمهور جورج دبلیو بوش با یک سیاستمدار نوظهور از ترکیه که حزب تازه تأسیسش به تازگی اکثریت شگفت انگیزی را در پارلمان کسب کرده بود، استقبال کرد.
آقای بوش به رجب طیب اردوغان، سیاستمدار گفت: «به خانه یکی از بهترین دوستان و متحدان کشورتان خوش آمدید. شما یک متحد استراتژیک و دوست ایالات متحده هستید.
دو ماه بعد، آقای اردوغان نخست وزیر شد و او را به صدر نظام سیاسی ترکیه رساند و دوره دو دهه ای خود را به عنوان قدرتمندترین چهره کشورش آغاز کرد.
انتخابات روز یکشنبه ترکیه از بسیاری جهات رفراندوم تغییرات شگرفی است که آقای اردوغان در 11 سال نخست وزیری و 9 سال ریاست جمهوری ایجاد کرده است. زمانی که یک نیروی سیاسی جدید وعده پاکسازی فساد، گسترش اقتصاد و تقویت روابط با غرب را می داد، اکنون یک رهبر تقریباً قدرتمند است که مسئول سقوط ارزش پول ترکیه است و به خاطر تضعیف دموکراسی مورد انتقاد قرار می گیرد.
آقای اردوغان 69 ساله در محله ای سخت در استانبول، بزرگترین شهر ترکیه، فقیر بزرگ شد، جایی که پدرش کاپیتان کشتی بود. او در مدارس اسلامی معمولاً برای روحانیون آینده تحصیل کرد، اما وارد سیاست شد و در سال 1994 یک دوره چهار ساله به عنوان شهردار استانبول به دست آورد.
در سال 1997، او پس از خواندن شعر اسلام‌گرایانه در یک تجمع، از سمت خود برکنار شد و به دلیل تحریک خشونت به 10 ماه زندان محکوم شد. او در نهایت تنها چهار ماه خدمت کرد اما محرومیت طولانی‌تری از سیاست دریافت کرد.
هنگامی که حزب عدالت و توسعه او، که او به تأسیس آن کمک کرده بود، اکثریت پارلمانی غیرمنتظره‌اش را در سال 2002 به دست آورد، این قوی‌ترین نمایش تا به امروز توسط یک گروه سیاسی اسلام‌گرا در نظام سیاسی کاملاً سکولار ترکیه بود. سال بعد ممنوعیت سیاسی آقای اردوغان به پایان رسید و او نخست وزیر شد.
برای حدود یک دهه، او و حزبش به وعده های خود مبنی بر حکمرانی خوب و رشد اقتصادی عمل کردند. تولید ناخالص داخلی ترکیه بیش از سه برابر شد و میلیون‌ها نفر را از فقر نجات داد و فرودگاه‌ها، بیمارستان‌ها، بزرگراه‌ها و پل‌های جدید در سراسر این کشور به وجود آمدند.
در سطح بین‌المللی، آقای اردوغان به‌عنوان یک اسلام‌گرا و طرفدار دموکراسی تجاری که می‌تواند به‌عنوان پلی بین غرب و جهان اسلام باشد مورد ستایش قرار گرفت.
اما چالش هایی به وجود آمد. در سال 2013، اعتراضات علیه پروژه ساختمانی که آقای اردوغان از آن حمایت کرده بود در محل پارک استانبول به تظاهرات گسترده ضد دولتی تبدیل شد. برخی از سرمایه گذاران خارجی از ترس بی ثباتی شروع به برداشت سرمایه خود کردند.
در سال 2016، دو سال پس از اینکه آقای اردوغان رئیس جمهور شد، از یک کودتا جان سالم به در برد که شامل تلاش ناموفق برای ربودن او از یک استراحتگاه ساحلی بود. او با متمرکز کردن بیشتر قدرت و به حاشیه راندن منتقدان پاسخ داد – ده‌ها هزار نفر را از دستگاه قضایی و بوروکراسی دولتی پاک کرد و بسیاری از آنها را با وفاداران جایگزین کرد، آزادی‌های مدنی را محدود کرد و نفوذ خود را بر رسانه‌های خبری افزایش داد.
در سال 2017، او برای همه پرسی قانون اساسی تلاش کرد که به سیستم پارلمانی ترکیه پایان داد و بسیاری از قدرت این ایالت را به رئیس جمهور، یعنی او، منتقل کرد.
در تمام طول این مدت، او و حزبش در پای صندوق های رای قدرتمند ماندند و از اختیارات انتخاباتی خود برای ترویج دیدگاه محافظه کارانه مذهبی استفاده کردند. آقای اردوغان آموزش اسلامی را گسترش داد و مقررات را با هدف تضمین یک دولت سکولار، از جمله لغو ممنوعیت روسری برای زنان در مشاغل دولتی، کاهش داد.
بسیاری از رای دهندگان او که تمایل داشتند روستایی، مذهبی و طبقه کارگر باشند، به او به عنوان مدافع خود در برابر نخبگان سکولار می نگریستند که احساس می کردند به آنها تحقیر می شود.
اما ماه عسل آقای اردوغان با غرب به ویژه آمریکا دوام نیاورد. او واشنگتن را به همدستی در تلاش برای کودتا متهم کرد، زیرا روحانی که او متهم به تهیه این نقشه کرد در پنسیلوانیا زندگی می کند، اتهامی که روحانی آن را رد می کند.
پس از آقای بوش، پرزیدنت اوباما و ترامپ هر دو از آقای اردوغان در کاخ سفید استقبال کردند، اما پرزیدنت بایدن استقبال نکرد. و روز شنبه، آخرین روز مبارزات انتخاباتی، آقای اردوغان آقای بایدن را به همکاری با مخالفان سیاسی ترکیه برای خلع او متهم کرد.
