«پناهگاه زمانی» نوشته گئورگی گوسپودینوف برنده جایزه بین المللی بوکر شد

رمان «پناهگاه زمانی»، رمانی که در آن موجی از نوستالژی اروپا و کل کشورهایی را که در دوران گذشته زندگی می‌کنند فرا می‌گیرد، روز سه‌شنبه برنده جایزه بین‌المللی بوکر، یکی از معتبرترین جوایز داستانی ترجمه شده به انگلیسی شد.

گئورگی گوسپودینوف، نویسنده بلغاری کتاب، جایزه 50000 پوندی انگلیس به ارزش تقریبی 62000 دلار را با آنجلا رودل که این رمان را به انگلیسی ترجمه کرده است، تقسیم خواهد کرد. آنها این جایزه را در مراسمی در لندن دریافت کردند.

رمان پیچیده ای به نام “پناهگاه زمانی” بر روانپزشکی متمرکز است که کلینیک ایجاد می کند در سوئیس برای کمک به افراد مبتلا به بیماری آلزایمر. این کلینیک شامل فضاهایی است که دوران های گذشته را با جزئیات پیچیده بازآفرینی می کند تا به بیماران کمک کند خاطرات خود را حفظ کنند، و آزمایش آنقدر موفقیت آمیز بود که این ایده بسیار فراتر از دیوارهای بیمارستان مطرح شد.

لیلا سلیمانی، نویسنده فرانسوی مراکشی و رئیس هیئت داوران، در یک کنفرانس خبری گفت: «پناهگاه زمان» «رمانی درخشان، پر از کنایه و مالیخولیا» بود. او افزود: این کتاب حاوی صحنه‌های «دل‌خراش» بود که داوران را به این پرسش واداشت که «چگونه حافظه ما تثبیت هویت ما است»، اما کتاب همچنین «رمان بزرگی درباره اروپا بود، قاره‌ای که به آینده نیاز دارد، جایی که در آن به آینده نیاز دارد. گذشته دوباره اختراع می شود و دلتنگی یک سم است.

منتقدان بار سیاسی را در دل رمان برجسته کرده اند. آدریان ناتان وست، در نقدی برای The New York Times Book Review، گفت که هنگام خواندن «پناهگاه زمانی» غیرممکن است که «به احساسات ارتجاعی پشت برگزیت و MAGA و حتی بی‌تفاوتی روسیه بزرگ پوتین فکر نکنیم».

اما گوسپودینوف “بیش از آن ظریف بود که به طنزهای سیاسی خام متوسل شود.” او مطمئن است که گریز به گذشته تضادهای زمان حال را خنثی نخواهد کرد.

جایزه بین‌المللی بوکر با جایزه بوکر معروف‌تر که به رمانی که در اصل به زبان انگلیسی نوشته شده است، اعطا می‌شود، اما با همان پول جایزه ارائه می‌شود، متمایز است.

گوسپودینوف 55 ساله اولین بلغاری است که برنده این جایزه شده است. «پناهگاه در زمان»، سومین رمان او که به انگلیسی ترجمه می‌شود، پنج کتاب دیگر را که در فهرست نهایی این جایزه قرار گرفتند، شکست داد، از جمله «انجیل طبق دنیای جدید» نوشته ماریس کوند، که توسط ریچارد فیلکاکس از فرانسه ترجمه شده است، درباره کودکی که در مارتینیک رها شده است. بزرگ می شود تا به شخصیتی مسیحی تبدیل شود.

سلیمانی در این کنفرانس خبری گفت که داوران سه ساعت زمان بردند تا برنده را انتخاب کنند اما «هیچ فریاد و دعوای خونینی وجود نداشت».

گوسپودینوف که در سال 1968 در شهر کوچک یامبول به دنیا آمد، یکی از موفق ترین نویسندگان کشورش است. او قبل از روی آوردن به داستان نویسی شاعر بود و اولین رمانش به نام «رمان طبیعی» در سال 1999 منتشر شد. نویسنده گارث گرینول که در سال 2015 در نیویورکر نوشت، گفت که این کتاب «او را در خط مقدم نسل خود قرار داد. نویسندگان بلغاری، اولین کسانی که پس از گذار کشور به دموکراسی ظهور کردند.

قبل از اعلام جایزه، رودل گفت: “اگر ما برنده شویم، کشور به ارگاسم جمعی خواهد رسید.”

بسیاری از آثار گوسپودینوف از جامعه و سیاست بلغارستان یا برداشت های خارج از اروپای شرقی الهام گرفته اند. رمان او “فیزیک غم” یک قهرمان را در غمگین ترین کشور جهان دنبال می کند – الهام گرفته از کلیشه های غربی در مورد خلق و خوی اروپای شرقی.

گوسپودینوف در مصاحبه اخیری که با جایزه بین المللی بوکر مرتبط شده است، گفت: «پناهگاه زمانی» فراتر از مرزهای کشورش نگاه می کند و از چرخش جهانی به سمت پوپولیسم الهام گرفته است. او گفت: «من از نظامی آمده‌ام که «آینده‌ای روشن» در کمونیسم فروخت. “اکنون خطرات تغییر کرده است و پوپولیست ها “گذشته روشن” را می فروشند.

گوسپودینوف افزود: “من از طریق پوست خودم می دانم که هر دو چک پرش می کنند.” آنها هیچ چیز حمایت نمی کنند.»